گياهان دارويي جايگاه واقعي خود را از دست داده‌اند

به گزارش خبرگزاري فارس از يزد، بحث گياهان دارويي به ويژه در سال‌هاي اخير داغ‌تر شده و به نظر مي‌رسد موج جديدي از مصرف اين نوع گياهان در جامعه رواج يافته است اما آنچه اين امر را دچار مشكل كرده، باورهاي مردم در مورد اين گياهان است كه در بسياري موارد با واقعيات فاصله‌هاي بسياري دارد. فاصله اين باورها كه عموما فاقد ريشه‌‌هاي علمي است، گاهي به حدي رسيده كه مصرف‌كنندگان اين نوع داروها، نه تنها نتايج مطلوب خود را نداشته، بلكه شاهد بروز حساسيت‌ها و نتايج عكس و ايجاد مشكلات جديد نيز بوده‌اند. در جامعه ما اين باور وجود دارد كه هر فردي به صرف برخورداري از چند سال تجربه كار در زمينه داروهاي گياهي، صلاحيت تجويز اين نوع داروها را دارد و عموما داروهاي گياهي نيازي به تخصص، تبحر و علم خاصي ندارد كه ريشه مشكلات عموم مصرف‌كنندگان داروهاي گياهي از همين‌جا ناشي مي‌شود. در دنيا حدود 1000 نوع گياه معروف دارويي وجود دارد كه در ايران در حدود 300 گونه آن مورد استفاده قرار مي‌گيرد و خانواده‌هاي ايراني تنها با حدود 20 گونه از اين گياهان و كمي از كاربردهاي آن آشنايي دارند. استفاده از اين گياهان به اشكال مختلف از قبيل جوشانده، دم كرده، شربتي، پودر خوراكي، عرقيات و تعداد محدودي نيز به صورت قرص و يا كپسول مرسوم است. در كتاب‌هاي اساتيدي چون ابن‌سينا و برخي ديگر از اساتيد طب سنتي توضيحات مبسوطي در رابطه با گياهان دارويي ارائه شده كه اين امر اهميت استفاده از گياهان دارويي را هر چه بيشتر به اثبات مي‌رساند. در دنيا نيز كشورهاي آلمان، اسپانيا، هند و ايران از كشورهاي مهم توليدكننده و تحقيق‌كننده در مورد گياهان دارويي به شمار مي‌روند. ايران از نظر توليد و صادرات در جهان جزو 10 كشور برتر در اين زمينه است اما بايد توجه داشت كه برداشت بي‌رويه گياهان دارويي از طبيعت كه بيشتر شامل اقلام پرمصرف است، در برخي از نقاط كشور زيان‌هاي جبران ناپذيري را به چرخه طبيعي آن وارد كرده است. در كشور ايران در چند سال گذشته به دليل ورود رشته‌هاي مرتبط با گياهان دارويي به فضاي دانشگاهي در مقطع كارشناسي ارشد و دكتري، متخصصان ايراني نيز با تحقيقات و پژوهش‌هاي خود به دستاوردهاي جديدي دست يافته‌اند و در برخي مواقع نيز يافته‌هاي پيشينيان را كه در كتب قديمي آمده است، تأييد مي‌كنند. از زماني كه انسان گياهان را به عنوان غذا شناخت، از خواص دارويي آن نيز مطلع شد، همچنين از رفتار برخي از حيوانات بيمار كه با خوردن اين گياهان بهبود مي‌يافتند، انسان آموزش لازم را فرا گرفت. در آمريكا از گياهان دارويي در واقع به عنوان مكمل لازم و ضروري در غذاها استفاده مي‌شود و استفاده از اين گياهان منحصر به مصرف دارويي نمي‌شود. در انگلستان و در فروشگاه‌هاي داروهاي گياهي الزاما وجود پزشك متخصص ضروري است و در صورت عدم وجود متخصص، فروشندگان ملزم به استفاده از تابلوي عدم تجويز هستند.   در دنياي كنوني پس از ساليان سال كه داروهاي شيميايي به كمك طب مدرن آمدند، سبب شدند كه مردم از داروهاي گياهي و در واقع از طبيعت خودشان دور شده و جسم را به داروهاي با اثر سريع اما با عوارض گوناگون بسپارند. گياهان دارويي گرچه نياز صرف مدت زماني طولاني براي درمان و اثربخشي دارند اما زماني كه اثر كنند فاقد عوارض يا حداقل عوارض كمتر و پايداري در مدت طولاني‌تري نسبت به داروهاي شيميايي هستند. مهرداد اميد سالاري در اين زمينه در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در ابركوه اظهار داشت: برخي از افراد به خواص درماني براي گياهان دارويي معتقد نبوده يا در مورد آن اظهار ترديد مي‌‌كنند و بدين سبب بيشتر مردم به هنگام بيماري به سوي داروهاي شيميايي روي مي‌‌آورند. اين كارشناس ارشد گياهان دارويي افزود: ترديد در مورد اثربخشي گياهان دارويي از آنجا ناشي مي‌‌شود كه نحوه آماده‌سازي اين داروها و تحويل آنها به مردم به نحو صحيح انجام نمي‌گيرد و در نتيجه خواص درماني گياه از بين رفته و يا تقليل مي‌‌يابد كه اين امر موجب عدم تأثير گياه در درمان بيماري مي‌‌شوند. وي با اشاره به اينكه چنانچه گياهان دارويي توسط شخصي آگاه تجويز شوند، به طور قطع هرگونه بيماري از جمله سرطان را هم بهبود مي‌بخشد، گفت: براي نمونه در طب سنتي ريشه بيماري سرطان با اصول دانش شناخت بدن البته با درك علوم مربوطه شناخته شده است اما معمولا در طب جديد فقط در مورد مواد سرطان‌زا آن هم با كلمه شايد برخورد مي‌كنيم. اميدسالاري افزود: از آنجا كه ممكن است مصرف داروهاي گياهي نيز براي هر سن و شرايط بدني، خانم‌هاي باردار و شيرده، حتي در گياهان دارويي پر كاربرد، شاهد اثرات نامطلوبي باشيم، اين داروها بايد طبق نظر متخصص استفاده شود. وي عنوان كرد: در مصرف گياهان دارويي توجه به نوع آن، زمان ماندگاري، شرايط تركيب با ديگر گياهان دارويي، تاريخ مصرف و مقدار آن و نحوه تركيب با ديگر گياهان امري ضروري است چرا كه ممكن است دو گياه كه همراه هم جوشانده مي‌شوند، مواد شيميايي موثره آنها بر هم اثر كرده و منجر به خنثي شدن اثر و حتي توليد ماده نامعلوم ديگري شود. اميدسالاري همچنين در مورد استفاده از عرقيات گياهي نيز اظهار داشت: به دليل دوز پايين عرقيات نسبت به گياهان، بايد به ميزان بيشتري از آن استفاده شود كه اين امر نيز مي‌بايست تنها با نظر كارشناس صورت پذيرد. وي معتقد است كه مردم نسبت به طب سنتي داراي اعتماد بيشتري هستند ولي به دليل زمان‌بر بودن آن براي درمان، غالبا از طريق طب نوين، به صورت مراجعه به پزشك و يا خود درماني به دنبال بازيابي سلامت خود هستند اما از آنجا كه بيماري از پايه مداوا نمي‌شود و اثرات داروهاي شيميايي ممكن است بيماري ديگري نيز در بدن ايجاد كند، فقط به صورت ظاهري و سريع بهبود مي‌يابند.   اميد سالاري يادآور شد: طب جديد نيز در برخي درمان‌ها به نتايج ارزنده‌اي رسيده است كه با استفاده از اين دانش و طب سنتي كه در مجموع طب مكمل گفته مي‌شود، مي‌توان سطح سلامت جامعه را بهبود داد. به هر نحو گياهان دارويي كه از مهم‌ترين نعمت‌هاي الهي به شمار مي‌روند و تاكنون جان ميليون‌ها انسان را از خطرات مختلف نجات داده‌اند، امروز نيازمند بازيابي جايگاه خود هستند و به نظر مي‌رسد توسعه علم در مورد اين گياهان و كاربردي كردن علوم در اين زمينه، ارائه آموزش‌هاي لازم به مردم براي تغيير نگرش در مورد اين داروها، جلوگيري از فعاليت افراد فاقد تخصص در زمينه گياهان دارويي و فرهنگ‌سازي مي‌تواند اين جايگاه از دست رفته را به گياهان دارويي باز گرداند. گياهان دارويي نه تنها در زمينه‌هاي پزشكي و درمان بيماري‌ها بسيار حائز اهميت هستند بلكه مي‌توانند راهي براي ارتزاق خانوارهاي بسياري باشند. دامن طبيعت با پرورش اين گياهان اين امكان را به بشر داده تا علاوه بر اينكه از بسياري از آنها به عنوان دارو و درمان بيماري‌ها استفاده كند بلكه زمينه كسب روزي را نيز از طريق جمع‌‌آوري و فروش آنها فراهم كرده‌اند. از استان يزد نيز مي توان به عنوان يكي از استان‌هاي مطرح در اين زمينه ياد كرد كه ده‌ها نوع گياه دارويي در مراتع آن پرورش داده مي‌شود. انتهاي پيام/س20/ك